Problemy z kręgosłupem – co oznacza zwężenie przestrzeni międzykręgowej?

Statystyki pokazują, że co drugi człowiek na świecie boryka się, albo w przyszłości będzie miał problemy z kręgosłupem. Ból mięśni pleców, dolegliwości bólowe szyi, problemy z poruszaniem się lub bóle kręgosłupa w nocy są bardzo powszechne w naszym społeczeństwie. Nierzadko przyczyną złego samopoczucia jest zwężenie przestrzeni międzykręgowej. Co to oznacza i co warto wiedzieć o tej przypadłości?

Zwężenie przestrzeni międzykręgowej – co to oznacza?

Zwężeniem przestrzeni międzykręgowej nazywa się zmiany, które następują w obrębie dysku. Czym jest sama przestrzeń międzykręgowa? Jest to termin używany głównie w gronie specjalistów, którzy analizują zdjęcia rentgenowskie kręgosłupa. Odnosi się do przestrzeni, która znajduje się między trzonami kręgowymi. Przestrzeń ta jednak nie jest pusta, gdyż w pełni wypełniona jest dyskiem. Warto jednak pamiętać, że dysk nie jest typową kością, dlatego wykonując zdjęcie rentgenowskie, nie da się określić jego stanu. Specjaliści mogą jedynie stwierdzić jaką wysokość posiada przestrzeń i czy jest obniżona.

Co jest przyczyną dolegliwości?

Główną przyczyną zwężenia się przestrzeni międzykręgowej jest przeciążenie kręgosłupa oraz nieprawidłowy styl życia. Do innych przyczyn zaliczają się:

• czynniki genetyczne,
• starzenie się kręgosłupa,
• urazy kręgosłupa,
• osteoporoza,
• otyłość.

Zwężenie przestrzeni międzykręgowej – czy Twój kręgosłup mówi „dość”?

Czy zdarzyło Ci się kiedyś obudzić i poczuć, jakbyś przez noc przemienił się w drewnianą figurkę? A może masz wrażenie, że Twój kręgosłup wysłał listę zażaleń do centrali, ale nikt jeszcze nie rozpatrzył sprawy? Jeśli tak, być może doświadczasz zwężenia przestrzeni międzykręgowej – schorzenia, które daje się we znaki szczególnie tym, którzy lubią przesadzać z siedzeniem (biurowi wojownicy, patrzę na Was!) lub przeciwnie – pracują fizycznie ponad siły.

Co to właściwie jest?

Wyobraź sobie, że Twoje kręgi są jak piętra w wieżowcu, a przestrzeń między nimi to amortyzacja. Kiedy przestrzeń się zmniejsza, zaczynają ocierać się o siebie, a nerwy w pobliżu zaczynają protestować. Efekt? Ból, sztywność i cała gama „atrakcji”, o których opowiem Ci poniżej.

Dlaczego nasz kręgosłup robi nam na złość?

Mówi się, że kręgosłup to oś naszego życia, ale kiedy zaczyna strajkować, to bardziej przypomina zardzewiałą sprężynę w starym tapczanie – skrzypi, boli i jakby się zapadł. Zwężenie przestrzeni międzykręgowej to jedno z tych schorzeń, które daje o sobie znać w najmniej odpowiednim momencie, np. kiedy próbujesz się podnieść po zbyt długim maratonie na kanapie z Netfliksem.

Ale skąd to się bierze? Przyczyn jest kilka, a oto najważniejsze:

1. Zwyrodnienie krążków międzykręgowych – czyli starość nie radość

Nie ma co owijać w bawełnę – czas nie jest naszym sprzymierzeńcem. Tak jak skóra traci jędrność, a włosy siwieją, tak krążki międzykręgowe tracą wodę i elastyczność. Co to oznacza? A no to, że zamiast działać jak mięciutkie amortyzatory między kręgami, zaczynają przypominać wyschniętą gąbkę do mycia naczyń. Jeśli kiedyś byłeś mistrzem wygibasów na parkiecie, a teraz ledwo sięgasz do sznurówek, to wiedz, że degeneracja krążków nie śpi.

2. Przeciążenie kręgosłupa – czyli ciężka praca się nie opłaca?

Pamiętasz te czasy, kiedy Twoja mama ostrzegała, żeby nie dźwigać za dużo, bo plecy Ci wysiądą? No i miała rację! Przeciążenie kręgosłupa to nie tylko problem siłaczy w siłowni czy budowlańców, ale także ludzi, którzy całe dnie spędzają przy biurku. Bo siedzenie przez 8 godzin w jednej pozycji to jak próba zamiany człowieka w betonowy słup – sztywność gwarantowana! Jeśli więc Twój kręgosłup zaczyna przypominać deskę do krojenia, czas na więcej ruchu.

3. Wady postawy – garb się człowieku, a potem się dziw

Jeśli twoja babcia mówiła: „Nie garb się!”, a ty miałeś to w nosie – oto rachunek do zapłacenia. Nieprawidłowa postawa to prosta droga do problemów z kręgosłupem. Zwłaszcza teraz, gdy wszyscy chodzimy z głowami w telefonach, wyglądając jak żółwie ninja. Nawet lekarze zaczęli nazywać ten problem „syndromem smartfona”. A im bardziej się garbisz, tym większa szansa, że Twój kręgosłup zacznie się buntować i wyśle Ci pozdrowienia w postaci przewlekłego bólu.

4. Urazy kręgosłupa – jedna chwila nieuwagi i masz problem

Czasem nie potrzeba lat złych nawyków, żeby dorobić się problemów z kręgosłupem. Wystarczy jeden niefortunny wypadek – poślizgnięcie się na lodzie, nieudana próba skoku do basenu czy przesadzone popisy na nartach. To jak z telefonem – upuścisz raz i nagle coś zaczyna działać nie tak. Urazy mogą przyspieszyć degenerację krążków, więc jeśli kiedyś przesadziłeś z akrobacjami i teraz kręgosłup daje Ci w kość, wiesz, kogo winić.

5. Choroby reumatyczne – gdy organizm zaczyna walczyć ze sobą

Są ludzie, którzy regularnie uprawiają sport, trzymają się prosto jak struna, a i tak mają problemy z kręgosłupem. Winne mogą być choroby reumatyczne, które sprawiają, że stawy i krążki międzykręgowe zużywają się szybciej, niż powinny. To trochę jak posiadanie samochodu, który rdzewieje, mimo że nigdy nie jeździsz nim w zimie. Choroby autoimmunologiczne mogą przyspieszać degenerację krążków, powodując ból i ograniczenie ruchomości.

Objawy, czyli jak to się objawia?

1. Ból pleców i szyi – kręgosłup daje sygnały S.O.S.

Znasz ten moment, kiedy schylasz się, żeby podnieść coś z podłogi, i nagle czujesz, jakby ktoś wbił Ci nóż w dolną część pleców? Tak, to może być ono. Zwężenie przestrzeni międzykręgowej sprawia, że ruchy, które kiedyś były banalne, teraz przypominają sceny z filmów akcji, ale bez kaskadera.

• Ból pojawia się zarówno w lędźwiach, jak i w szyi – w zależności od tego, który odcinek kręgosłupa się zbuntował.
• Nasilenie bólu? Zginanie i prostowanie tułowia to prawdziwy test cierpliwości.
• Może promieniować – do nóg, rąk, a czasem nawet do sąsiedniego województwa (przynajmniej tak się wydaje).

2. Sztywność kręgosłupa – czy to ja, czy zardzewiałem?

Czasem budzisz się i czujesz, jakbyś przez noc był przechowywany w zamrażarce? Tak właśnie działa sztywność.

• Po dłuższym odpoczynku lub siedzeniu masz wrażenie, że Twoje plecy to betonowa ściana.
• Pierwsze ruchy po przebudzeniu? Czysta komedia – człowiek wygląda, jakby uczył się chodzić od nowa.

3. Drętwienie i mrowienie kończyn – czy ktoś tu włączył prąd?

To uczucie, jakby ktoś przypadkiem podłączył Cię do niskiego napięcia, może być pierwszym sygnałem problemu.

• Ręce i nogi lubią nagle zdrętwieć – czasem przy długim siedzeniu, czasem zupełnie bez powodu.
• Masz wrażenie, że w jednej ręce trzymasz balon z helem, a w drugiej cegłę? To może być osłabienie mięśni.

4. Osłabienie mięśni – siłownia nie pomaga?

Podnosisz szklankę herbaty i czujesz, że to wyzwanie dnia? Brak siły w rękach lub nogach może wskazywać na poważniejsze problemy.

• Mięśnie nie pracują tak, jak powinny, a Ty zaczynasz unikać schodów, bo wejście na pierwsze piętro to jak zdobycie Mount Everestu.

5. Ból promieniujący – niby plecy, a boli wszędzie

Ból z dolnej części pleców promieniuje do nóg? A może z szyi do barków?

• W wersji zaawansowanej może dojść do rwy kulszowej – a wtedy każda pozycja jest zła.

6. Zaburzenia czucia – czy moje nogi jeszcze tu są?

Kiedy tracisz wrażliwość na dotyk, zimno czy ciepło, może to oznaczać, że nerwy są uciśnięte i zaczynają się buntować.

• Możesz czuć, jakbyś miał na sobie niewidzialne rękawiczki lub skarpety.

7. Problemy z chodzeniem – coś tu nie gra!

Jeśli nagle czujesz się, jakbyś chodził po trampolinie (mimo że podłoga jest prosta), zwężenie przestrzeni międzykręgowej może powodować zaburzenia równowagi.

• Możesz się potykać, chwiać i mieć wrażenie, że Twoje nogi mają własne zdanie na temat kierunku marszu.

Leczenie oraz profilaktyka, czyli zdrowy styl życia

Zarówno w przypadku tej choroby kręgosłupa, jak i innych schorzeń, dużą rolę odgrywa zdrowy styl życia. Podczas problemów z kręgosłupem istotne jest stosowanie właściwej diety. Należy włączyć do niej jaja, ryby morskie, tłuszcze oraz wątróbkę. Wiedza o stanie zdrowia oraz przyczynach występowania dolegliwości, stanie się pomocna w radzeniu sobie z bolesnymi dolegliwościami. Aby odzyskać dobre samopoczucie i zdrowie warto jednak zdecydować się na rehabilitację oraz inne ćwiczenia, które należy wykonywać regularnie. Skuteczne mogą okazać się również:

• akupunktura,
• kriokomora,
• czy też krioterapia.

Gdy szyja mówi „DOŚĆ” – zwężenie przestrzeni międzykręgowej w odcinku szyjnym

Nie ma nic gorszego niż ten uciążliwy ból szyi, który zaczyna się niewinnie, a kończy na tym, że nie możesz spojrzeć w bok, jakbyś był postacią z gry komputerowej z ograniczoną liczbą ruchów. A jeśli do tego dochodzą mrowienie w rękach, zawroty głowy i wrażenie, jakby ktoś ściskał Twoje ramiona w żelaznym uścisku, to znak, że Twój kręgosłup szyjny postanowił pokazać, kto tu rządzi.

Przyczyn może być wiele – od wielogodzinnego gapienia się w telefon (znasz ten słynny „syndrom smartfona”?) po zbyt intensywną próbę zostania mistrzem siłowni. Ale dobra wiadomość jest taka, że można coś z tym zrobić, zanim jedyną opcją stanie się wizyta u ortopedy i zdanie się na jego litość.

Objawy, które kręgosłup wysyła, gdy ma Cię dość

• Ból szyi i ramion, który może promieniować do rąk – znasz to uczucie, gdy po ciężkim dniu próbujesz obrócić głowę i nagle przypominasz sobie, że jednak masz ograniczenia ruchowe?
• Mrowienie i osłabienie siły w dłoniach – otwieranie słoika staje się wyzwaniem godnym siłacza, a trzymanie telefonu zaczyna być podejrzanie męczące.
• Bóle głowy i zawroty – jeśli Twoja szyja robi się sztywna jak betonowa latarnia, a do tego dochodzą zawroty głowy, to znak, że kręgi zaczęły uciskać struktury nerwowe.

Czas na ćwiczenia – Twoja szyja Ci podziękuje!

Pora przejąć kontrolę i rozruszać ten biedny kręgosłup, zanim na dobre odmówi współpracy. Proste ćwiczenia mogą pomóc zmniejszyć ból, poprawić mobilność i przywrócić naturalną równowagę.

Ćwiczenia na odcinek lędźwiowy – dla tych, co mają dość bólu pleców

Nie zapominajmy, że kręgosłup to całość, a jeśli dolna część też daje się we znaki, oto kilka ruchów, które mogą pomóc:

• Unoszenie miednicy – połóż się na plecach, zegnij kolana i unieś biodra w górę, jakbyś chciał wygrać zawody na najlepszy mostek (ale bez przesady, nie musisz się wyginać jak gimnastyk olimpijski).
• Mostek – podnoszenie bioder i trzymanie tej pozycji kilka sekund – idealne, jeśli chcesz wzmocnić plecy i trochę się rozciągnąć.
• Pozycja dziecka – siad na piętach i rozciąganie kręgosłupa do przodu. Nazwa mówi wszystko – wracasz do czasów dzieciństwa, ale z nieco większym bólem w plecach.

Ćwiczenia na odcinek szyjny – ratunek dla Twojej karku

Teraz skupmy się na samej szyi, bo to ona woła o pomoc. Oto kilka prostych ruchów, które możesz robić w domu, w pracy, a nawet w kolejce po kawę (choć ludzi może to lekko zaniepokoić).

• Delikatne skręty głowy – powoli przekręcaj głowę w lewo i w prawo. Bez nagłych ruchów, to nie wyścigi!
• Przechylanie głowy do boku – przytrzymaj kilka sekund, aż poczujesz przyjemne rozciąganie. Jakbyś chciał powiedzieć: „Ech, serio?” – ale tym razem z pożytkiem dla szyi.
• Ćwiczenie „podwójnego podbródka” – cofnij głowę, jakbyś chciał zrobić sobie drugi podbródek. Tak, wygląda to dziwnie, ale działa cuda na napięcie w karku.

Bolesne dolegliwości – czy może to być coś innego?

Przyczyną nieprzyjemnych dolegliwości może być wiele chorób kręgosłupa. Tylko specjalista może określić nasz stan zdrowia oraz ustalić sposób leczenia. Jakie są inne częste przyczyny bólu kręgosłupa?

Skoliozę, czyli boczne skrzywienie kręgosłupa, cechuje tak zwane wygięcie kręgosłupa w literę „S”. To poważne i skomplikowane schorzenie, które nie tylko zmienia wygląd osoby chorej, ale jest przyczyną poważnych dolegliwości bólowych. Skolioza może być nawet przyczyną ograniczenia ruchomości. Zwykle zauważana jest u dzieci lub osób młodych. Przyczyną skoliozy jest między innymi:

• noszenie plecaka na jednym ramieniu,
• złe nawyki siedzenia,
• obciążenie genetyczne,
• oraz brak zdrowego stylu życia.

Czym jest lordoza?

Chociaż lordoza to naturalne wygięcie kręgosłupa, za wadę postawy uważa się lordozę pogłębioną, czyli zbyt dużą. Tak zwane 'plecy wklęsłe’ czyli wygięte w stronę brzuszną rozwijają się pod wpływem nieprawidłowo wykonywanych ćwiczeń na siłowni, nadmiernej tkanki tłuszczowej na brzuchu, słabych mięśni, ciąży lub na podłożu chorób narządu ruchu. Pogłębiona lordoza może powodować silny ból w okolicach odcinka lędźwiowego oraz zniekształcony wygląd.

A Chorob Baastrupa?

Chorob Baastrupa to rodzaj choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa szyjnego oraz lędźwiowego. Polega ona na stykaniu się wyrostków kolczystych, które o siebie ocierają, powodując dyskomfort oraz ból. A w rezultacie prowadzi to do zwyrodnień oraz przerostu tułowia. Przyczyny choroby Baastrupa nie są znane, pojawia się ona najczęściej u osób w starszym wieku i towarzyszy innym schorzeniom. Chorobę Baastrupa najczęściej leczy się zachowawczo oraz chirurgicznie.

Przyczyny protruzji

Protruzja to choroba, która dotyka krążków kręgosłupa. Dotyczy ona zwyrodnienia dysków kręgosłupa i objawia się pęknięciem pierścienia włóknistego. Chociaż protruzja na początku nie powoduje dolegliwości bólowych, zaniedbana może prowadzić do poważnego stanu, jakim jest przepuklina kręgosłupa, która jest bardzo bolesnym schorzeniem. Przyczyną protruzji jest brak aktywności fizycznej, nadwaga, niewłaściwy tryb życia oraz inne przewlekłe choroby.

Żródła:

• T. Gajewski, I. Woźnica, M. Młynarska, S. Ćwikła, J. Strzemecka, I. Bojar, Wybrane aspekty jakości życia osób ze zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa i stawów. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2013.