Niewłaściwy sposób odżywiania rzutuje na prawidłowe funkcjonowanie całego organizmu. Zła dieta prowadzi przede wszystkim do nadwagi i otyłości – stanów, które zwiększają ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. To właśnie im przypisuje się też wzrost prawdopodobieństwa wystąpienia nadciśnienia tętniczego. Sprawdź, z czego wynika ta zależność.
Czy wiesz, że aż 80% przypadków nadciśnienia tętniczego występującego u Polaków ma związek z nadmierną masą ciała.? To stan, którego nie można lekceważyć – nieleczone nadciśnienie może prowadzić do zawału serca czy udaru mózgu. Największy problem polega na tym, że wysokie ciśnienie krwi nie daje zwykle żadnych objawów. Owszem, mogą pojawić się np. zawroty głowy, uderzenia gorąca czy zaczerwienienie twarzy, jednak nie wszyscy łączą te symptomy z nadciśnieniem.
Nadciśnienie – czyli co?
Mianem nadciśnienia określa się ciśnienie tętnicze, które przekracza obowiązujące normy. Wyróżnia się nadciśnienie tętnicze:
- łagodne (I stopnia) – 140-150 / 90-99 mm Hg
- umiarkowane (II stopnia) – 160-179 / 100-109 mm Hg
- ciężkie (III stopnia) – ≥180 / ≥100 mm Hg
- izolowane skurczowe – ≥140 / < 90 mm Hg.
Należy jednak pamiętać, że rozpoznanie nadciśnienia dokonywane jest w oparciu o kilka pomiarów przeprowadzanych w regularnych odstępach czasu. Nie można dokonać diagnozy na podstawie jednorazowego pomiaru przeprowadzonego np. w warunkach domowych.
Zwiększone spożycie sodu a nadciśnienie tętnicze
Powszechnie uważa się, że dieta obfitująca w chlorek sodu (NaCl) jest jednym z głównych czynników ryzyka rozwoju nadciśnienia tętniczego. Zależność ta wynika przede wszystkim ze wzrostem objętości płynu pozakomórkowego i powstawaniem obrzęków.
Zgodnie ze stanowiskiem Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego spożycie soli nie powinno przekraczać 5 g dziennie. Okazuje się, że u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym, którzy trzymają się tej zasady, można obniżyć wartości ciśnienia o 5,4 / 2,8 mm Hg.
Otyłość a nadciśnienie tętnicze – na czym polega zależność?
Nadmierna masa ciała ma nieodłączny związek z nadciśnieniem tętniczym. Okazuje się, że otyłość przyczynia się do zwiększenia resorpcji sodu w kanalikach nerkowych, zwiększenia objętości śródnaczyniowej. Ponadto może prowadzić do upośledzenia wydalania sodu i wody przez nerki (tzw. upośledzenie natriurezy ciśnieniowej).
Podwyższony poziom cholesterolu a nadciśnienie
Wysoki poziom cholesterol LDL, obok zwiększonego spożycia sodu czy nadmiernej masy ciała, stanowi kolejny czynnik sprzyjający nadciśnieniu tętniczemu. Oznacza to, że spożywanie nadmiernej ilości tłuszczów pochodzenia zwierzęcego czy żywności wysoko przetworzonej może przyczynić się nie tylko do rozwoju hipercholesterolemii, ale również nadciśnienia tętniczego.
Warto wiedzieć, że nadmierne spożycie tłuszczów nasyconych prowadzi do wzrostu cholesterolu LDL – każdy nadwyżkowy 1% energii pochodzącej z tego rodzaju tłuszczów podnosi stężenie lipoprotein LDL nawet o 1,6 mg/d.
W opozycji są sterole roślinne, które obniżają poziom cholesterolu o 7-10% w okresie 2-3 tygodni przy dziennym spożyciu 1,5-2,4 g w połączeniu z prawidłowo zbilansowaną dietą i zdrowym stylem życia. Ich źródłem jest żywność funkcjonalna, np. Optima Cardio – miękka margaryna kubkowa do smarowania pieczywa.
DASH – najlepsza dieta na nadciśnienie?
Prawidłowo skomponowana dieta na nadciśnienie pomaga przywrócić ciśnienie tętnicze do optymalnych wartości. Szczególne znaczenie przypisuje się modelowi DASH – zaleceniach dietetycznych bazujących na wynikach badań wspieranych przez Narodowy Instytut Chorób Serca, Płuc i Układu Krwiotwórczego w Stanach Zjednoczonych.
Najważniejsze zalecenia to:
- spożywanie 4-5 porcji warzyw i owoców dziennie,
- ograniczenie spożycia tłuszczu pochodzenia zwierzęcego,
- zwiększenie spożycia tłuszczów roślinnych,
- spożywanie orzechów i migdałów,
- spożywanie produktów zbożowych – ze szczególnym naciskiem na produkty z mąki z pełnego przemiału,
- ograniczenie spożycia produktów będących źródłem cukrów prostych.
Kluczową rolę odgrywa także znaczne zredukowanie ilości sodu w diecie – najlepiej do 1500 mg. Stanowi to odpowiednik 4 g soli kuchennej dziennie.
Jak wynika z przeprowadzonego badania, stosowanie się do konkretnych zaleceń żywieniowych pomaga obniżyć ciśnienie skurczowe o 11 mm Hg, a ciśnienie rozkurczowe o 6 mm Hg – w przypadku pacjentów z umiarkowanym nadciśnieniem.
Sposób odżywiania ma ogromny wpływ na twoje zdrowie. Jeśli chcesz uniknąć poważnych konsekwencji związanych z układem sercowo-naczyniowym, zmień swoje nawyki żywieniowe na lepsze.
https://www.mp.pl/pacjent/nadcisnienie/informacje/dietaiwysilek/60147,dieta-dash
https://www.termedia.pl/Nadcisnienie-tetnicze-zwiazane-z-otyloscia,45,8963,0,0.html
https://zdrowie.pap.pl/byc-zdrowym/nadcisnienie-zabija-po-cichu
https://www.mp.pl/pacjent/nadcisnienie/informacje/cisnienie_nadcisnienie/58731,klasyfikacja-nadcisnienia-tetniczego
Analiza spożycia soli kuchennej u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym; Forum Zaburzeń Metabolicznych 2016, tom 7, nr 2, 84–92; Copyright © 2016 Via Medica ISSN 2081–2450
Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym — 2019 rok; Wytyczne Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego; Nadciśnienie Tętnicze w Praktyce 2019, tom 5, nr 1, strony: 1–86
https://podyplomie.pl/kardiologia/14945,nadcisnienie-tetnicze-u-osob-otylych
Wytyczne ESC/EAS dotyczące postępowania w dyslipidemiach: jak dzięki leczeniu zaburzeń lipidowych obniżyć ryzyko sercowo‑naczyniowe (2019); Zeszyty edukacyjne. Kardiologia polska 3/2020
https://www.efsa.europa.eu/en/press/news/blood-cholesterol-reduction-health-claims-phytosterols-can
https://www.mp.pl/pacjent/nadcisnienie/informacje/dietaiwysilek/60147,dieta-dash